Schrijvers in Amsterdam
Naast een reeks schilders van wereldfaam heeft Amsterdam ook een aantal bekende en minder bekende schrijvers voortgebracht en geinspireerd. Nog steeds drukken deze schrijvers hun stempel op de stad, in de vorm van straatnamen, parken en standbeelden. Vandaag laten we een select gezelschap de revue passeren voor een nadere nachtelijke kennismaking.
Vondel
Misschien wel de meest bekende is de dichter en toneelschrijver Joost van den Vondel. Het naar hem vernoemde Vondelpark is een van de meest bekende en bezochte parken van Amsterdam. Vondel is in 1587 geboren in Keulen (Duitsland), en na een korte periode in Utrecht vestigden zijn ouders zich in 1597 in de Warmoesstraat waar ze handelden in kousen. Vondel maakte zich het Latijn en Grieks eigen, waardoor hij originele teksten uit eerste hand kon bestuderen. Zijn gedichten en toneelstukken schreef Vondel echter in het Nederlands, waardoor zijn werk ook toegankelijk was voor de gewone burger. Onder mede-schrijvers werd Vondel gezien als de beste dichter van zijn tijd, maar zijn kritische houding ten opzichte van het gezag maakten hem niet populair bij de elite. Een van zijn voornaamste werken is het toneelstuk “Gysbreght van Aemstel”, over een van de vroege heersers van Amsterdam. Joost van den Vondel overleed in 1679 te Amsterdam op 91-jarige leeftijd en ligt begraven in de Nieuwe Kerk. In het Vondelpark vinden we een standbeeld van Joost van den Vondel.
Bredero
Gerbrand Adriaenszoon Bredero was een rasechte Amsterdammer (geboren 1585, gestorven 1618). In zijn korte leven verwierf hij bekendheid als toneelschrijver en dichter. Zijn levensmotto “’t kan verkeeren” kwam in vrijwel al zijn werk voor en is nog steeds de spreuk waarmee de dichter bij velen bekend is. Hij woonde met zijn ouders aan de Nes en studeerde aanvankelijk voor schilder. Later werd hij belastingambtenaar voor de stad Amsterdam. In die periode richte hij zich op het schrijven van toneelstukken in de Nederlandse taal en hij had succes met “De klucht van de koe” en “De klucht van de molenaar”. Er is relatief weinig bekend over het leven van Bredero, en het is onduidelijk in hoeverre zijn gedichten autobiografisch zijn. Zijn liefdesgedicht “’s Nachts rusten meest de dieren” speelt zich af in de straten van nachtelijk Amsterdam. Aan de Nieuwmarkt staat een beeld dat in 1968 ter gelegenheid van de 350ste sterfdag van Bredero onthuld werd. Het verbeeld een passage uit Bredero’s toneelstuk “De Spaansche Brabander”.
Multatuli
Ten slotte komen we aan bij het beeld van Multatuli (een pseudoniem van Eduard Douwes Dekker) op de brug over de Singel aan de Oude Leliestraat. Multatuli (Latijn voor “Ik heb veel geleden”) is vooral bekend vanwege zijn boek Max Havelaar, een aanklacht tegen het koloniale beleid in Nederlands-Indie. Eduard Douwes Dekker werd in 1820 geboren aan de Korsjespoortsteeg in Amsterdam, waar tegenwoordig het Multatuli-museum gevestigd is. Op zijn 18de vertrok hij naar Nederlands Indie (Indonesie), waar hij rijksambtenaar werd. In 1856 werd Eduard Douwes Dekker benoemd tot assistent-resident van Lebak op West-Java. In deze functie raakte hij in conflict met zijn baas over het handhaven van regels, die de arme lokale bevolking onderdrukten. Hij verloor de strijd en schreef het boek Max Havelaar, een stevige aanklacht tegen de koloniale misstanden. Het eerste deel van het boek speelt zich af in Amsterdam en de openingszin “Ik ben handelaar in koffie, en woon op de Lauriergracht, No 37” verwijst naar een niet meer bestaand gebouw in de Jordaan. Na de publicatie woonde hij nog enige tijd in Nederland, maar later verhuisde hij naar Duitsland waar hij in 1887 stierf.
Bronvermelding
- www.literatuurgeschiedenis.nl
Terug naar Spotlight
Hieronder kunt u een bericht achter laten of de pagina delen